جام جم آنلاین 12 آبان 1389
نتايج تحقيق محققان کشورمان مشخص كرد
نتايج تحقيق محققان کشورمان مشخص كرد
اثرات نامطلوب لامپ هاي کم مصرف بر انسان
جام جم آنلاين: پژوهشگران کشور با تحقيقاتي اثرات نامطلوب لامپ هاي کم مصرف بر مغز جنين، کاهش حافظه، پوست و چشم را به اثبات رساندند و ضمن هشدار نسبت به نحوه استفاده از اين لامپ ها خواستار ايجاد پروتکلي براي معدوم سازي يا استفاده صحيح از آن شدند.
لامپ هاي فلورسنت فشرده (CFL) که در ايران به نام «کم مصرف» عرضه مي شود در اوايل دهه 1980 به بازار آمد و همزمان با ورود اين نوع لامپ ها هشدارهايي در زمينه اثرات نامطلوب اين نوع لامپ ها گزارش شد.
در اين راستا پروژه هاي تحقيقاتي در شرکت هاي دانش بنيان اجرا شد که برخي از ادعاها در زمينه اثرات زيان بار لامپ هاي فلوروسنتي به اثبات رسيد.
محمود عابدي خرسند مدير گروه تحقيقاتي فناوري سبز در گفتگو با مهر ، لامپ هاي کم مصرف را لامپ هاي فلوروسنتي يا مهتابي معرفي کرد و گفت: لامپ هاي کم مصرف همانند لامپ هاي فلوروسنتي لوله اي هستند که براي توليد نور سفيد به ميزان 5 ميليگرم «جيوه» استفاده مي شود.
لامپ هاي مهتابي بر خلاف لامپ هاي رشته اي که 5 درصد انرژي را به نور تبديل مي کند قادرند 95 درصد انرژي را به نور تبديل کنند.
وي با تاکيد بر اينکه جيوه ماده سمي است ، اظهار داشت: انتشار اين ماده در محيط ، اثرات نامطلوبي بر روي مغز جنين، عقيم شدن، سردرد و کاهش حافظه دارد. از اين رو در حال حاضر در دنيا استفاده از اين ماده در توليد «ترموستات» و «دماسنج»ها ممنوع اعلام شده است.
اين محقق با تاکيد بر اينکه مشکل اصلي اين ماده سمي زماني است که لامپ هاي کم مصرف شکسته مي شود و جيوه آن در محيط منتشر مي شود ، گفت: تنگستن موجود در لامپ هاي رشته اي به مرور مستهلک و جباب شيشه اي آن به پودر «سيليس» تبديل مي شود ولي زماني که لامپ هاي فلوروسنتي فشرده شکسته مي شود پودر جيوه بر روي وسايل و اشياي موجود در محيط مي نشيند که در اين صورت لازم است ضمن استفاده از دستکش و دستمال هاي تنظيف، سيستم هاي تهويه ، برودتي و جاروبرقي خاموش شود تا از انتشار آن در محيط زيست جلوگيري شود. علاوه بر اين ، لامپ هاي کم مصرف بايد در مراکز بازيافت ويژه اي جمع آوري شود تا با زباله هاي معمول معدوم نشوند.
عابدي با اشاره به اجراي پروژه تحقيقاتي در اين زمينه به مضرات لامپ هاي مهتابي پرداخت و يادآور شد: لامپ هاي کم مصرف از تغيير فرکانس (شدت و ضعف نور) برخوردار هستند که اين امر موجب آسيب رساندن به چشم و ايجاد بيماريهايي چون آب مرواريد مي شود.
مدير عامل شرکت دانش بنيان شرکت ايده سازان تدبير يونيزاسيون (از دست دادن يا گرفتن الکترون توسط يون) را از ديگر معايب اين لامپها نام برد و گفت: يونيزاسيون نورهاي لامپ هاي فلوروسنتي در دراز مدت اثرات تخريبي بر روي بافت هاي پوست ايجاد مي کند از اين رو بر اساس پروتکل هاي جهاني استفاده از اين لامپ ها در سوله هاي جوجه کشي، مرغداري ها، گاوداريها و صنايع تبديل چون پوست و چرم که زمينه هاي فساد آنها را فراهم مي کند جلوگيري مي شود.
وي لامپ هاي کم مصرف را «بمب هاي شيميايي» معرفي کرد و يادآور شد: خطرات زيست محيطي لامپ هاي فلورسنتي به گونه اي است که لامپ فلورسانتي بر روي خاک شکسته شود تا چند سال هيچ گياه و درختي در آن منطقه قادر به رشد نيست.
رويکرد جهاني در استفاده از لامپ هاي کم مصرف
اين محقق به رويکرد جهاني در زمينه استفاده از لامپ هاي کم مصرف اشاره و اضافه کرد: در ساير کشورها عمر مفيد لامپ ها از 5 تا 10 هزار ساعت عنوان شده است و مصرف کننده پس از پايان زمان عمر مفيد آن را به مراکز بازيافت تحويل مي دهند تا به روش هاي خاصي معدوم شود ولي در ايران به دليل نبود آيين نامه ها يا پروتکل ملي و جهاني تا زمان شکسته نشدن از آن استفاده مي کنند.عابدي CFL و FL را از فناوري هاي کاربردي در توليد لامپ ها ذکر کرد و افزود: اين دو فناوري در مهندسي مدارهاي الکتريکي لامپ ها به کار مي رود.در گذشته براي توليد لامپ ها از فناوري FL استفاده مي شد ولي در حال حاضر از فناوري CFL براي توليد مدار لامپ هاي فلوروسنتي فشرده استفاده مي شود.
مديرعامل شرکت دانش بنيان شرکت ايده سازان تدبير با اشاره به طرح تحقيقاتي در اين شرکت افزود: نتايج آزمايش هاي استفاده همزمان از لامپ هاي کم مصرف فلوروسنتي فشرده با لامپ هاي آفتابي حاکي از کاهش اثرات لامپ هاي کم مصرف است ضمن آنکه اين آزمايشها نشان داد که استفاده از لامپ هاي کم مصرف رنگي اثرات نا مطلوب کمتري نسبت به لامپ هاي کم مصرف نور سفيد دارد.
وي استفاده از لامپ هاي فلوروسنتي فشرده (کم مصرف) در مراکز و محيط هاي عمومي و نصب آن در ارتفاع سه متر را از راهکارهاي کاهش اثرات تخريبي اين لامپ ها نام برد و اظهار داشت: نصب اين لامپ ها در ارتفاع زياد باعث مي شود که در طول مسير از اثرات نامطلوب آن کاسته مي شود.
عابدي همچنين بر تدوين پروتکلي در زمينه استفاده صحيح و معدوم کردن لامپ هاي کم مصرف در کشور تاکيد کرد و گفت: اين پروتکل که مي تواند ضامن سلامت محيط زيست باشد بايد از سوي وزارت نيرو و با همکاري وزارتخانه هاي صنايع و بهداشت تدوين و در سطح ملي اجرايي شود.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
تهديد لامپ‌هاي كم مصرف براي انسان و محيط زيست
منبع: سایت نور پرتال به نقل از روزنامه اطلاعات
لامپ‌هاي كم‌مصرف يا لامپ‌هاي مهتابي فشرده كه نام تجاري و بين‌المللي آن (CFL (Compact Fluorescent lamps است در دسته لامپ‌هاي فلورسنت قرار مي‌گيرند. اين لامپها علاوه بر محاسني كه دارند، به طور قابل توجهي زيان‌آور هستند و اين زيان بيشتر متوجه طبيعت خواهد شد.
امروزه لامپ‌هاي مهتابي فشرده يا همان لامپ‌هاي كم‌مصرف به دليل داشتن نور سفيد، توليد گرماي كمتر و مصرف انرژي كمتر در مقايسه با لامپ‌هاي رشته‌اي كاربرد فراواني در منازل، ادارات، فروشگاه‌ها و ساير اماكن دارند. چرا كه مصرف‌كنندگان به دنبال مصرف كمتر انرژي با بازدهي بالا هستند. اما كمتر به زيان‌هاي اين لامپها فكر مي‌كنيم. حباب لامپ‌هاي كم‌مصرف داراي جيوه اندك هستند ولي همين جيوه اندك مي‌تواند مشكلات فراواني را پديد آورد.
حال اگر اين لامپها دورريخته و بر اثر شرايطي شكسته شوند، محتويات آن وارد طبيعت مي‌شود. لامپ‌هاي كم‌مصرف همانند لامپ‌هاي مهتابي لوله‌اي شكل حاوي مقدار كمي جيوه در حدود 5 ميليگرم هستند كه اين جيوه به منظور توليد نورسفيد در اين گونه لامپها به كار مي‌روند. جيوه فلز سنگيني است كه در دماي متعارف به حالت مايع است، اين ماده لغزنده اگر بر روي زمين ريخته شود به صورت گوي‌هاي ريز پخش مي‌شود. جيوه داراي بخارات سمي است. در صورتي كه لامپ كم‌مصرفي در طبيعت رها شود و اين لامپ بر اثر ضربه‌اي بشكند، جيوه به صورت بخار رها مي‌شود و يا به صورت پودرهاي ريز درون خاك فرو مي‌رود و يا در درون آب‌ها رسوب مي‌كند. بخارات سمي جيوه ناشي از شكستن لامپ‌هاي كم‌مصرف به حدي است كه موجب مسموميت حيوانات اعم از پرندگان، خزندگان، پستانداران و حشرات مي‌شود. اين بخارات بر روي گياهان تأثير قابل توجهي دارد.
نفوذ پودرهاي جيوه به درون خاك موجب نابودي تمامي ارگانيسم‌هاي زندة خاك تا شعاع چند ده متر مي‌شود و اگر باراني ببارد و اين مواد بر روي زمين جاري شوند در نواحي ديگر نيز تأثير مي‌گذارند و در نهايت ممكن است كه اين مواد سمي وارد رودخانه‌ها و درياها شوند كه از آن به بعد براي هميشه يك ماده سمّي در چرخه‌هاي زيستي باقي مي‌مانند. حال اگر اين جيوه‌ها در منافذ خاك وجود داشته باشند و آب باران اين مواد را همراه خود به سفره‌هاي زيرزميني ببرد، فاجعه‌اي ديگر به وجود خواهد آمد. سفره‌هاي زيرزميني يكي از منابع تأمين آب آشاميدني براي انسان‌ها و حيوانات اند كه اگر آلوده به اين مواد سمي باشند موجب انتقال اين مواد به بدن موجودات زنده مي‌شوند و در نهايت ما انسان‌ها نيز در اين چرخه مواد سمّي شريك خواهيم بود. اگر لامپ كم‌مصرف كه حاوي جيوه هستند، درون خانه‌اي بشكند، باعث آلودگي ساكنان آن خانه خواهد شد به ويژه كودكان كه در برابر اين مواد حساس هستند و نيز مغز جنين مادران باردار نيز ممكن است بر اثر اين آلودگي آسيب ببيند.
بخارات سمّي جيوه براي اعصاب و مغز بسيار مشكل‌آفرين هستند. جيوه به صورت بخار مي‌تواند استنشاق شود و يا به صورت پودرهاي ريز درون فرش و پوشاك قرار گيرد و باعث مسموميت‌هاي تنفسي و يا التهاب‌هاي پوستي گردد و اگر از طريق گوارش به بدن راه يابد، بازهم موجب مسموميت مي‌شود. حال بايد ديد كه اگر اين جيوه‌ها در درون طبيعت به مقدار انبوه رها شوند چه اتفاقي براي موجودات زنده خواهد افتاد. با كمال تأسف در ايران هيچ‌گونه اقدامي براي بازيافت اين لامپها نمي‌شود و فقط تبليغ براي مصرف آنها صورت مي‌گيرد و هيچ‌گاه نشده است كه در كنار تبليغ براي استفاده از اين لامپها، توصيه‌هايي نيز ارائه شود كه اين لامپها را در طبيعت رها نكنيد و يا همراه با ساير زباله‌ها دور ريخته نشوند. در اكثر كشورهاي پيشرفته در كنار توليد و فروش اين لامپها ترتيبي براي بازيافت اين لامپها و جلوگيري از وارد شدن آنها به طبيعت صورت مي‌گيرد. به طوري كه برخي از شركت‌ها در كنار توليد پيشنهاد مي‌كنند كه فروشگاه‌ها به طور رايگان لامپ‌هاي كم‌مصرف سوخته را پس بگيرند. در بيشتر كشورها ظروف شيشه‌اي را براي جمع كردن لامپ‌هاي كم‌مصرف و بلااستفاده در كنار زباله‌داني‌ها به طور اختصاصي در نظر گرفته‌اند كه براي نگهداري و بازيافت اين لامپها مفيد هستند.
باقي‌مانده جيوة تقطير شده به صورت پودر فسفري است كه اين پودر آسيب جدي به ارگانيسم‌هاي زندة خاك و به ويژه آبزيان وارد مي‌كند. بر طبق پژوهش‌هاي به عمل آمده توسط مؤسسة Lamparc انگلستان، جيوة موجود در يك لامپ كم‌مصرف مي‌تواند تا 30 هزار ليتر آب را به سطح آلودگي بالا برساند. جيوه زماني كه وارد بدن يك موجود زنده مي‌شود فوراً جذب سلول‌ها شده و دائماً در چرخة طبيعت شركت مي‌كند. در حال حاضر پژوهش‌هاي فراواني در زمينه بازيافت و نابودي اين لامپها در جهان انجام مي‌شود و زماني ايده‌هاي جديدي ارائه مي‌شود كه اميد مي‌رود در كشور ما نيز راه‌حلي براي اين مشكلات فراهم شود تا ضربة مهلك و غيرقابل جبراني به محيط‌زيست وارد نگردد و آن اندازه از اكوسيستم باقي مانده و نيمه‌سالم را از نابودي حفظ كنيم.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر